Treść zadania

Między wolnym handlem
a protekcjonizmem

1. Uzupełnij informacjami na temat dwóch modeli polityki handlowej.


Protekcjonizm:
Liberalizm:

a)rola państwa


b)wpływ na rozwój przedsiębiorczości


c)skutki dla rozwoju gospodarczego



2. Wykonaj polecenia na podstawie tekstu źródłowego i wiedzy własnej.

W sytuacjach kryzysów światowych zawsze nasila się protekcjonizm (będący przeciwieństwem tenden­cji globalizacyjnych), co potwierdza się w okresach wstrząsów globalnych, jak I i II wojna światowa czy wielki kryzys (1929–33). Jednak to, że w relatywnie krótkim okresie międzywojennym można zauważyć odrodzenie idei liberalizmu, wydaje się potwierdzać nieuchronność procesu globalizacji. Postępujący proces koncentracji produkcji (dotyczący szczególnie gałęzi nowoczesnych, charaktery­zujących się innowacyjnością i stosowaniem najnowszych osiągnięć postępu technicznego) odrodził się z pełną mocą po II wojnie światowej (zaowocował tworzeniem za granicą firm-córek oraz łącze­niem firm już istniejących). Głównym orędownikiem krzewienia idei liberalizmu (neoliberalizmu) były Stany Zjednoczone. Przedstawiły one koncepcję nowego porządku międzynarodowego opartego na trzech filarach (Bank Światowy, Układ Ogólny w sprawie Taryf i Handlu oraz Międzynarodowy Fundusz Walutowy), mających stanowić fundamenty stymulowania procesu globalizacji. W wyniku jej wdrożenia powstał nowy układ sił polityczno-ekonomicznych na świecie – „Triada ekonomiczna”, obejmująca Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG), Stany Zjednoczone, Japonię.

Źródło: M. Rosińska-Bukowska, Rola korporacji transnarodowych w procesach globalizacji. Kreowanie globalnej przestrzeni biznesowej, Toruń 2009, s. 21.

A. Wymień czynniki, które wpłynęły na powstanie układu sił zwanego triadą.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

B. Wyjaśnij, jaką rolę w kształtowaniu stosunków gospodarczych na świecie odgrywają Stany Zjednoczone.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

3. Wykonaj polecenia na podstawie fotografii i tekstu źródłowego.


Pensylwania (USA), 1973 r.

W marcu 1974 r. kraje arabskie, bojąc się utraty amerykań­skiego rynku, zniosły embargo. Nawet w Holandii i Japonii, które zdane były niemal w całości na import surowców ener­getycznych, nie zabrakło paliw. Co więcej, deficyt ropy na rynku okazywał się zjawiskiem pozornym, wywołanym przez rządy i wielkie koncerny, które ogarnięte paniką skupowały na gwałt surowiec, aby maksymalnie powiększyć posiadane zapasy. Działania te starano się prowadzić w tajemnicy przed innymi, nastąpiło więc zablokowanie przepływu informacji. Nikt już nie wiedział, ile jest ropy na rynku, i ceny szybowały w górę. A w tym momencie iluzja zamieniała się w boleśnie realną rzeczywistość, ponieważ w niespełna pół roku podsta­wowy surowiec energetyczny świata zdrożał czterokrotnie. To musiało odbić się na sytuacji gospodarczej Zachodu.
W USA bezrobocie wzrosło do nienotowanego od czasów Wielkiego Kryzysu poziomu 8,5 proc., przy jednoczesnym spadku cen produktów i wzroście inflacji. Potem niemal do końca dekady amerykańską gospodarkę trawiła dwucyfrowa inflacja. To zjawisko, nazwane stagflacją, wprawiło ekonomistów w wielką konfuzję. Wcześniej w przypadku recesji, zgodnie z radami Johna M. Keynesa, pobudzano gospodarkę, emitując dodatkowy pieniądz. Ale przy stagflacji było to bezskuteczne. Przekonały się o tym również kraje zachodnioeuropejskie, doświadczające przez kilka lat recesji połączonej z rosnącą inflacją.

Źródło: A. Krajewski, Ropa nie dla Zachodu, 2013, [w:] http://www.forbes.pl/kryzys-naftowy-1973-roku-arabskie-embargo-nie-takie-grozne,artykuly,165097,1,5.html [02.03.2014].

A. Przedstaw skutki kryzysu paliwowego.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
B. Wyjaśnij, jak kryzys paliwowy wpłynął na światową gospodarkę.
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................

4. Zapisz nazwy organizacji międzynarodowych dążących do liberalizacji handlu obok ich opisów.

Funkcjonowała w latach 1958-2009. Jednym z filarów jej działalności był wspólny rynek, zakładający swobodę przepływu osób, usług, towarów i kapitału.

Założona w 1994 r. Stanowi kontynuację Układu Ogólnego
w sprawie Taryf Cel­nych i Handlu. Skupia ponad 150 państw członkowskich. Jej głównym zadaniem jest liberalizacja międzynarodowego handlu dobrami i usługami.

Powstała w 1960 r. Jej celem było utworzenie strefy wolnego handlu poprzez zniesienie ceł i innych ograniczeń w wymianie między państwami członkowskimi. Od 1992 r. razem z Unią Europejską tworzy Europejski Obszar Gospodarczy.