Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  1 0

  Sashaa 10.4.2011 (19:20)

  Podmioty możemy podzielić na: gramatyczne, logiczne, domyślne, szeregowe. Występują też zdania bezpodmiotowe
  
  Orzeczenie: czasownikowe (proste), imienne (złożone).
  Podmiot jest to nadrzędna część zdania, tworząca z orzeczeniem związek główny. Wskazuje on element, o którym orzeka się w danym zdaniu. Podmiot najczęściej wyrażony jest rzeczownikiem w mianowniku, ale nie jest to możliwość jedyna.
  
  
  orzeczenie
  
  -czasownikowe - jest wyrażone formą osobową czasownika lub formą nie osobową zakończoną na -no lub -to
  
  np. Zrobisz to jutro rano. Zebranie zakończono o czwartej.(zrobisz i zakończono)
  
  - imienne - składa sie z łacznika (być, stać sie, zostać) oraz orzecznika (rzeczownik, przymiotnik, zaimek, lub inna czesc mowy)
  
  Zostanę reżyserem. Marysia jest przebiegła. (zostanę rezyserem i jest przebiegła)
  
  PODMIOT
  
  - rzeczowniklub zaimek w mianowniku
  
  Chłopcy wygrali ten mecz. Oni znów są spóznieni - chłopcy i oni
  
  rzeczownik lub zaimek w dopełniaczu
  Zabrakło mi tylko dwóch punktów. Nie ma nikogo. -punktów i nikogo
  
  - podmiot szeregowy
  Magda z Antonim juz wyjechali. - magda z antonim
  
  podmiot domyslny - podmiot nie wyrazony słowem, wynikający z formy orzecznika lub z tresci poprzedniego zdania
  
  Zaczekaj na mnie. (ty)
  __________________
  mysle że tyle
  Podmiot szeregowy zbudowany jest z członów połączonych:a. bezspójnikowo, Lipy, dęby, brzozy, sosny rosną w polskich lasach.
  b. spójnikiem łącznym, Niegrzecznie jest jeść i mówić. Koło domu rosły brzoza i dąb. Rozległ się huk i ryk.
  c. spójnikiem wyłączającym, Ani Jarek, ani Michał nie byli dziś w szkole. Mnie to ani żyć, ani umierać.
  d. spójnikiem rozłącznym, Albo Mariola, albo Sylwia będzie pracować z Adamem. To dzwonił Jurek albo jego siostra.
  e. przyimkiem „z”. Kobieta z pieskiem weszła do tramwaju.
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  
  Istnieją w języku polskim zdania niemające formalnego podmiotu. Należą tu:a zdania odnoszące się do zmian pór dnia, zjawisk meteorologicznych, klęsk żywiołowych Świta. Dnieje. Ściemniło się. Pociemniało. Będzie się zmierzchać. Zanosi się na deszcz. Zbierało się na burzę. Grzmi. Błyska się. Chmurzy się. Pada. Rozpadało się. Było zimno. Oziębiło się. Ociepla się. Przerwało tamę. Zalało łąkę. Pali się! Robi się późno. Biło deszczem w twarz. Drogę zawiało śniegiem. Napadało śniegu. Szarpnęło drzwiami.
  b zdania opisujące wrażenia zmysłowe, stany fizjologiczne i psychiczne człowieka Tu śmierdzi dymem. Od łąk pachniało kwiatami. Cuchnęło olejem. Tam bardzo dudni. Trzeszczy mi w głowie. Jeszcze świeciło się w oknach. Miga mi w oczach. Biło od niego radością. Zazieleniło się na łąkach. Boli mnie w boku. Swędzi mnie. Kłuje mnie. Mdli mnie. Szumi mi w uszach. Duszno mi było. Burczy mu w żołądku. Kręci mi się w głowie. Połamało go. Sparaliżowało ją. Wykręciło mu twarz. Podoba mi się tu. Zbiera mi się na płacz. Chce mi się pić. Przypomniało mi się. Ulżyło mi. Wydaje ci się. Zdawało mi się. Nudzi mi się. Robi mi się niedobrze.
  c zdania z modalnymi czasownikami defektywnymi, zob. niżej Należy to zrobić. Wypada chyba zaczekać. Nie uchodzi odmawiać w takiej sprawie. Warto w to zainwestować. Żałoba przystoi rodzinie zmarłego. To mi się nie opłaca. Nie godzi się odmawiać potrzebującemu pomocy.
  d zdania z innymi czasownikami defektywnymi, zob. niżej Brakuje wody. Starczy jedzenia na trzy dni.
  e zdania opisujące wydarzenia losowe Udało mu się. Poszczęściło jej się. Powiodło mi się. Stało się. Zdarza się. Jak leci? Urwało mu rękę. Zabiło go.
  f zdania z podmiotem ogólnym Na wołowej skórze by nie spisał. Jak okiem sięgnął.
  g zdania opisujące czynności lub stany określonego podmiotu (wyrażonego celownikiem), kładące nacisk na niewielką zależność opisywanych zjawisk od jego woli, a więc na bierny charakter podmiotu, z orzeczeniem w 3. osobie z partykułą się Jak wam się chodzi w tych butach? Dobrze mi się spało w tym łóżku. Jak wam się tu mieszka? Lepiej mi się zrobiło po tym leku. Zachciało mu się jazdy. Zebrało jej się na płacz. Przyjemnie mi się czyta tę książkę.
  h zdania opisujące czynności lub stany bliżej nieokreślonego podmiotu, a także tyczące się go nakazy lub zakazy, z orzeczeniem w 3. osobie z partykułą się Mówi się. Do kościoła idzie się pod górę. Tu się pracuje. Rybę je się widelcem. Uprasza się o niepalenie. Zabrania się postoju w tym miejscu. Powinno się uważać na to, co się mówi. Winno się zapobiegać takim wydarzeniom.
  i zdania opisujące czynności lub stany bliżej nieokreślonego podmiotu, odnoszące się do przeszłości, z orzeczeniem zawierającym bezosobnik, czyli nieosobową formę na -no, -to Rozbito szybę. Chorego przewieziono do szpitala.
  j zdania modalne z rzeczownikami lub przysłówkami w funkcji orzeczenia, zob. niżej Trzeba iść. Warto posłuchać jego słów. Nie warto dyskutować. Nie wolno tego robić. Czy można tu palić? Nie sposób tego teraz rozstrzygnąć. Szkoda byłoby teraz odjechać. Czas już wstawać. Pora iść. Wstyd było się przyznać do tego. Żal mu było opuszczać zabawę. Strach pomyśleć. Niepodobna o tym zapomnieć. Brak mu było dobrego towarzystwa.
  k inne zdania z orzecznikiem przysłówkowym Chłodno dziś na dworze. Ciemno już. Gorąco tutaj. Jak tu ładnie! Wesoło mi dzisiaj. Smutno mi.
  l zdania z bezokolicznikiem w funkcji orzeczenia, zob. niżej słychać, czuć
  m zdania rozkazujące z bezokolicznikiem, często w poleceniach, rozkazach, zakazach, przepisach Prać na sucho. Rozejść się! Nie rozmawiać! Nie deptać trawników!
  n zdania w grzecznej formie rozkazu (niekiedy w istocie dość stanowczej) z partykułą proszę Proszę siadać. Proszę się rozgościć.
  o pytania o rozstrzygnięcie i o radę, zob. też niżej Czy podać herbatę? Dokąd pojechać? Co zrobić?
  
  
  Uwaga: wielu gramatyków odnosi termin „zdania bezpodmiotowe” tylko do takich zdań, które nie zawierają podmiotu gramatycznego i podmiotu domyślnego, a zdaniem innych nie mogą one zawierać także podmiotu logicznego. Tutaj przyjmujemy jednak określenie, w myśl którego zdania bezpodmiotowe to zdania niezawierające podmiotu gramatycznego. Zdania takie mogą (choć nie muszą) zawierać podmiot logiczny. Zdania z podmiotem domyślnym nie są bezpodmiotowe.
  
  
  Podmiot logiczny w celowniku
  
  Zdania: Zimno mi. Bratu jest smutno. Śni im się o podróżach. Zachciało ci się spacerów w deszczu. Trzeba wam to wiedzieć. Nudzi mi się. Chce mi się jeść. Sylwii zależy na ocenach. Niedobrze mi po tych śledziach. Burczy mu w żołądku. W głowie jej zaszumiało. Robi mi się ciepło. Zależy mi na twoim szczęściu. Sukienka wydała jej się za krótka. Ta rudera służyła Nowakom za mieszkanie. – przypominają co prawda omówione wyżej konstrukcje z podmiotem logicznym w dopełniaczu, jednak tu za logiczny podmiot można uznać także wyróżnione zaimki i rzeczowniki użyte w celowniku. Podmiot logiczny oznacza tu najczęściej osoby, które coś zyskują lub tracą, np. Ubywa nam jedzenia (a więc tracimy). Należy mi wyjaśnić (abym odniósł z tego korzyść). Przybyło mu sił. Mojemu dziadkowi przybyło lat. Brakło mi pieniędzy. Zostało im sporo czasu. Starczyło jej wody. Nie opłaca ci się wracać. Powiodło się nam. Robertowi udała się sztuczka.
  
  Rzadziej i głównie w poezji mogą to być zwierzęta, a nawet przedmioty: jesienią drzewom ubywa liści (z punktu widzenia polskiej gramatyki rośliny są zwykle traktowane jako nieżywotne). Niekiedy zdania tego typu mają charakter ergatywny, tj. podmiot logiczny (w celowniku) wykonuje czynność, której obiektem jest podmiot gramatyczny (w mianowniku), np. Frankowi marzy się wyjazd na Hawaje, taki interes mi się nie opłaca.
  
  
  Podmiot logiczny w bierniku
  
  Biernika używa się, gdy podmiot logiczny jest traktowany jako bierny obiekt doznania: Boli mnie. Elżbietę rozbolała głowa. Mdli ją po tym budyniu. Kłuje go w boku. Cieszy mnie twój widok. Widać brzeg. Słychać śpiew ptaków. Znać po nim zmęczenie. Stać ją na samochód.
  
  W bierniku można wyrazić pośrednie i bezpośrednie źródło zapachu, jeśli są sobie równe: Czuć tu rybę, a także źródło pośrednie, jeśli bezpośrednie wyrażone jest w narzędniku: Patelnię czuć olejem.
  Podmiot logiczny w narzędniku
  
  Występuje w zdaniach innych typów niż omówione wyżej. Podmiot logiczny w narzędniku wyraża bezpośrednie źródło jakiegoś zjawiska: Powiało chłodem. Łąkę zalało wodą. Pachniało bzami. Biło deszczem w twarz. Drogę zawiało śniegiem. Biło od niego radością. Od rybaka jechało olejem. Czuć tu rybą. (obok mniej bezpośredniego Czuć tu rybę z użyciem biernika).
  
  Podmiot logiczny może być także wyrażony narzędnikiem z przyimkiem z: Jest z nim coraz lepiej.
  
  Powrót do początku składni
  
  
  
  mysle ze pomogłam ;)

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie