Treść zadania

Rozwiązania

• 

  0 0

  patka707 7.4.2010 (21:22)

  ostaram się odpowiedzieć na pytanie, jaki był powód wprowadzenia tych niesamowitych postaci do literatury oraz jakie funkcje one spełniały w różnych utworach literackich.
  
  Ciekawość, respekt, strach przed światem zjaw, duchów i upiorów od wieków towarzyszyły ludziom. Z gośćmi z zaświatów spotykamy się niemal we wszystkich religiach, kulturach i epokach.
  Powszechna wiara w istnienie duszy w znaczący sposób wpłynęła na literaturę. Ludowe podania, mity i legendy inspirowały wielu pisarzy i poetów. Prawdziwa ekspansja krainy zmarłych nastąpiła w epoce romantyzmu. Tajemniczość tego świata będąca zarazem odzwierciedleniem ukrytych lęków człowieka była prawdziwym natchnieniem dla prekursorów tej epoki. Literatura wykreowała pokaźny bestiariusz istot fantastycznych. Począwszy od wodników i rusałek poprzez zmory i strzygi na wampirach i zombi kończąc. Artyści przedstawiali je w różnych postaciach. Zarówno jako straszne, ociekające krwią monstra, jak i anielsko piękne istoty, które z różnych przyczyn nawiedzają żyjących. Niektóre nie mogą znaleźć spokoju w grobie, inne przybyły pomóc ludziom lub zemścić się na oprawcy. Jeszcze inne mają wpływ na przyszłość bohaterów.
  
  Taką funkcję pełnią wiedźmy, w „Makbecie” Williama Szekspira. Są to trzy upiorne, wychudzone kobiety z brodami.
  Makbet spotyka je dwukrotnie. Najpierw ukazują mu wizję czekającej go przyszłości, w której to zasiądzie na tronie Szkocji. Później uspokajają bohatera, który boi się odpowiedzialności za zbrodnie. Pomyślna w jego mniemaniu przepowiednia utwierdza go w przekonaniu o własnej potędze i niezniszczalności. Myślę, że Makbet chciał przekonać swoje sumienie o tym, że nie decyduje o własnym losie i jest jedynie marionetką w rękach wyższych sił. Wiara w przeznaczenie uwolniła go od odpowiedzialności za podjęte decyzje. Stała się wygodnym usprawiedliwieniem.
  Nie ulega wątpliwości, że wiedźmy w znaczący sposób wpłynęły na losy ambitnego rycerza. Stał się mordercą i tyranem. Wystarczyło, że fragment przepowiedni się spełnił, a Makbet bezgranicznie im zaufał. Wieszczki rozbudziły w bohaterze skryte marzenia. Sądzę, że są symbolem zła drzemiącego w głębi każdego człowieka..
  Jeden ze znawców Szekspira – Jarosław Komorowski przytacza romantyczny pogląd na funkcję wiedźm w „Makbecie”. „Romantycy zafascynowani niesamowitością tworów poetyckiej wyobraźni, trafnie uznawali samodzielny byt tych nadnaturalnych osób dramatu. W autonomicznej rzeczywistości tragedii Czarownice są bowiem postaciami realnie istniejącymi i działającymi.”
  Szekspir nazywa je Siostrami Rządzącymi Losem, co nasuwa na myśl skojarzenia z mitologicznymi Parkami przędącymi nić ludzkiego żywota. Komorowski przypomina czasy, w których tworzył Szekspir. W tych latach wzrosło prześladowanie kobiet, które rzekomo zaprzedały się diabłu. Uważano, że za ich pośrednictwem szatan może przepowiadać przyszłość, czasami nawet zgodną z prawdą, ale robi to w celu omamienia i zgubienia człowieka. I tak stało się w przypadku Makbeta, który uwierzył w sensacyjne wróżby, co doprowadziło go do porażki.
  
  
  Kolejnym utworem, który posłuży mi do omówienia funkcji postaci fantastycznych w literaturze są „Lilie” A. Mickiewicza. W balladzie tej poznajemy mrożącą krew w żyłach historię mężobójczyni, która została ukarana za swoją zbrodnię.
  Grzebiąc swoją ofiarę, Pani nakazuje liliom „rosnąć głęboko”, słowa jej pieśni sprawiają wrażenie rzucanego zaklęcia, i diabolicznego charakteru. Podobnie jak Makbeta nęka ją strach i widać u niej pierwsze objawy szaleństwa. Alina Witkowska w książce pt. „Literatura romantyzmu” w rozdziale poświeconym A. Mickiewiczowi stwierdza, że „ta właśnie ballada, podejmuje problematykę moralną winy i kary, sumienia, odpowiedzialności za czyny. Wraz z tą balladą wkracza się w sferę zbliżenia między etyką a fantastyką. Świat nadziemski nie tylko ingeruje w sprawy ziemskie – on je zarazem osądza, wprowadza ład w zachwiany porządek ludzki. Dlatego balladowe zaświaty, obejmujące również sferę natury, nie są jedynie tajemnicze, nieprzeniknione, ale są i groźne. Fascynują i przejmują trwogą.”
  A. Witkowska zauważa, że Mickiewicz wiarę w tajemniczą więź świata realnego i metafizycznego uczynił nie tylko kamieniem węgielnym fantastyki ballad, ale również potraktował je jako credo światopoglądowe romantyka.
  Duch zamordowanego męża występuje w funkcji sędziego i egzekutora kary. Upiór poza swoją własną zemstą wymierza sprawiedliwość za złamanie praw natury. Zbrodniarka, odprawiając szatański rytuał nad grobem swojej ofiary, splugawiła znaczenie białych lilii w przyrodzie – symbolu cnoty, niewinności i czystości. Zasiewając je na grobie zamordowanego, pogwałciła pradawną symbolikę. Morderczyni musi zapłacić nie tylko za zabicie małżonka, ale i nieokazanie czci dla świata metafizycznego, dlatego kara, jaka na nią spadła, była bardzo surowa.
  
  Mickiewicz wykorzystywał postacie świata nadnaturalnego także w celach moralizatorskich i dydaktycznych. Jako przykładem posłużę się II częścią „Dziadów”. Eligiusz Szymanis we wstępie do „Dziadów” stwierdza, że główną funkcją pojawiania się duchów w trakcie obrzędu jest poszukiwanie przez nich pomocy, ponieważ z powodu popełnionych grzechów muszą błąkać się po świecie, nie mogą dostąpić bram nieba. Chcą także przestrzec innych przed błędami, jakie można popełnić. Żyjący szli wiec po przestrogę, duchy przychodziły po pomoc.
  Alina Witkowska w „Literaturze romantyzmu” uważa, że zjawy pojawiające się podczas obrzędu Dziadów czują silną więź z żywymi, ponieważ były mieszkańcami tej samej wioski, co zgromadzeni wieśniacy. Powołana do istnienia mocą magicznego obrzędu nadzmysłowa rzeczywistość Dziadów podporządkowana jest prawom moralnym obowiązującym człowieka jako reprezentanta rodzaju oraz człowieka jako członka społeczności. Stąd na obrzędzie pojawiają się. duchy lekkie JÓZIA I RÓZI??, które nie mogą pójść do nieba, ponieważ pędziły życie pełne zabawy, przyjemności i
  

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie