Treść zadania

Kobieta w Średniowieczu



Praca

W XII wieku rozwój miast miał duży wpływ na zwiększenie roli kobiety w życiu gospodarczym średniowiecznej Europy. Nie tylko w miastach, ale i na wsi rola kobiety miała duże znaczenie. Wynaleziono młyn i uprząż dla koni i dzięki temu nie można było zobaczyć kobiet orzących pole, i młócących zboże. Mając więcej czasu mogły rozwijać skuteczniejszą hodowlą zwierząt i uprawą roślin. W pobliskich miastach na targach prowadziły własne małe stragany. Handlowały jajkami, drobiem, ziołami. Nadmienić trzeba, mimo iż że mogły handlować w dużych miastach nie zostały wyzwolone z męskiej lub pańskiej władzy. Dla kobiet ze wsi była to podwójna praca dla pańszczyzny i dla siebie. Co do zawodów wykonywanych przez kobiety to obserwując wykazy podatników można wyliczyć: fryzjerki, balwierki (zajmowały się upuszczaniem krwi, zestawieniem kości, zszywaniem i opatrywaniem ran), młynarki, karczmarki, oberżystki, prządki jedwabiu, robotnice w wytwórniach jedwabiu, prządki produkujące złote nici, w przemyśle włókienniczym kobiety zajmowały się strzyżeniem czesaniem, gręplowaniem wełny i przędzeniem. Mamy również hafciarki, bieliźniarki, kapeluszniczki. Spotykamy też kobiety wykonujące zawód kowala, płatnerski czy wytwórczyni biżuterii. Są kobiety, które pracują w zawodach związanych z żywnością tj. rzeźniczki, wędliniarki, piekarki, serowarki, mleczarki, handlarki żywnością. Spotykamy kobiety w każdym zawodzie do nadzorowania przebiegu pracy i kontroli jakości produktów. Kobiety również chwytały za broń np.: w Normandii podczas wojny stuletniej brały czynny udziałw walce z najeźdźcą. Białogłowy odgrywały rolę szpiegów i tajnych agentów.


Rodzina

W średniowieczu sytuacja kobiet była trudna. Traktowano je głównie jak matki i opiekunki domowego ogniska. W tym okresie najważniejszą jednostką społeczną była rodzina, w której kobieta miała określony status. W niższych sferach była matką, żoną i gospodynią, zajmowała się wychowywaniem dzieci i nie miała żadnych przywilejów. Żona musiała być posłuszna mężowi, znajdowała się na drugim planie życia społecznego. Przy zawarciu małżeństwa kobieta od rodziny dostała posag a od męża wyposażenie na wypadek gdyby została wdową. Kobiety miały ograniczoną zdolność prawną. Nie mogła brać udziału w posiedzeniach sądowych, ale mogła być reprezentowana przez mężczyznę-swojego opiekuna. W Europie Środkowej w okresie późnego średniowiecza taka kuratela zanikła. Kobiety niezamężne i wdowy miały możliwość samodzielnego działania, podejmowania decyzji i wolność w prowadzeniu handlu. Nie wolno jej było samodzielnie wybierać małżonka w brew woli opiekuna i nie mogła wyjść za mąż w brew swojej woli. Zawarcie małżeństwa przyczyniało się do zawarcia „pokoju” między zwaśnionymi rodzinami co kończyło proces rywalizacji a niekiedy otwartej wojny.


Religia

Już w starożytności powstawały pierwsze zakony żeńskie. Najpierw były to wspólnoty religijne gdzie grupy kobiet pogłębiały swą duchowość i dobrowolnie oddawały się Bogu. Z czasem stawały się bardziej zorganizowane i formalne. Jedną z grup były kobiety zgromadzone wokół Św. Hieronima, które w Betlejem dały początek pierwszemu klasztorowi żeńskiemu. Uczyły się języków, czytały psalmy, Pismo Święte. W klasztorach żeńskich dominuje chęć życia intelektualnego i duchowego zarazem. Liczyła się wola poświęcenia się i wyrzeczenia samej siebie. Uzasadniała je miłość absolutna, która nie zachowuje niczego dla siebie. Musiały oddać całe swoje mienie, a także pozostawić swoje wcześniejsze swoje „ja” poza bramami klasztoru. Tutaj były równe stanem. Nie miało to znaczenia czy były szlachciankami, z rodzin chłopskich albo biedne lub bogate. Pracowały w kuchni, musiały prząść wełnę, uczyć się czytać i pisać a do tego dochodziła opieka nad chorymi. Nie wolno im było rozmawiać z mężczyznami bez towarzystwa osoby zaufanej jak i wychodzić z klasztoru bez zezwolenia przełożonej. Przełożone klasztorów to kobiety światłe, często z królewskich rodów, to nauczycielki i protektorki literatury. W tym czasie powstają nowe klasztory w różnych miejscowościach. Jednym z pierwszych fundacji jest klasztor św. Krzyża w Poitiers. Tu pojawiają się pierwsze oznaki przyszłej tradycji dwornej. Z innych zgromadzeń żeńskich można wymienić klasztory w Tours, w Chelles, w Paryżu… Klasztor w Jouarre jest zakonem podwójnym tzn. męskim i żeńskim opartym na regule św. Kolombana. Opactwa utrzymują między sobą. Rozwijają się.Na terenie Francji ,Anglii pojawia się wiele nowych zgromadzeń.


Kultura

Oświatą zajmowały się głównie kobiety-mniszki i prywatne nauczycielki. Kobiety kopiowały przekłady Biblii, psałterze, modlitewniki a także książki naukowe i powieści. W XII w. rozwinęła się twórczość świecka. Głównie na dworach południowej Francji działała grupa kobiet nazywana „Trubadurkami”. Są to osoby pochodzenia szlacheckiego. Trubadurki pisały wiersze o miłości, jej bólu a nawet o dyskryminacji kobiet. W tym czasie niechętnie patrzono na kobiecą twórczość artystyczną: aktorki, tancerki. We Francji pod koniec XII w. tworzyła znana poetka francuska Marie de France. Natchnienie do swej poezji czerpała z antycznych baśni, bretońskich bajek, celtyckich eposów ludowych i brytyjskich sag. W Niemczech pierwszą liczącą się postacią w literaturze jest przełożona klasztoru z Gandersheim – Hrotswitha. Nie tylko siostry zakonne były wykształcone – np. pierwszą rozprawę o wychowaniu napisała właśnie kobieta- Dhuoda. Jej dzieło Podręcznik dla syna, jako zasadę nadrzędną przedstawia zasadę miłości. Dzieło to oparte na Biblii. Zaleca synowi modlitwę,czytanie,


Wielkie postacie średniowiecza

W średniowieczu było wiele kobiet, które miały duży wpływ na politykę Europy. Panowały na Rusi, w Anglii, Francji, Włoszech. Kobiety, które interesowały się polityką nie znajdowały zrozumienia wśród społeczeństwa i były potępiane. Kobiety w średniowieczu nie sprawowały władzy formalnie, niektóre z nich pośrednio miały wpływ na dzieje Europy. Taka była Olga żona księcia kijowskiego Igora, która rządziła wraz z mężem, a gdy został zamordowany sama przejęła rządy. Dzięki niej Ruś zwróciła się ku kościołowi wschodniemu. Po śmierci ogłoszono ją świętą.
Anglia-córka królewska Ethelfled prowadziła wyprawy wojenne doprowadzając do jedności Anglii. Z bratem Edwardem Starszym wznosiła twierdze przeciw Duńczykom, Irlandczykom i Normanom.
Eleonora Akwitańska : Królowa Anglii i Francji prowadziła szeroką działalność polityczną. Anna z Rusi żona Henryka I prowadziła interesy związane z opactwami. Po śmierci męża przejęła władzę w imieniu siedmioletniego syna Filipa. Najbardziej znaną kobietą średniowiecza jest Joanna d’Arc zwana Dziewicą Orleańską. Jest ona bohaterką i patronką Francji. W czasie wojny stuletniej poprowadziła armię francuską do kilku ważnych zwycięstw twierdząc, że działała kierowana przez Boga. Była symbolem wyzwolenia. W wieku 19 lat została spalona na stosie. W historii Polski średniowiecznej zapisało się wiele kobiet. Jedną z nich jest czeska księżniczka Dobrawa, żona Mieszka I, która przyniosła Polsce światło wiary chrześcijańskiej. Cesarzowa Agnieszka, matka Henryka IV wykształcona i pobożna, pozostająca pod silnym wpływem Cluny ( opactwo benedyktyńskie w Europie Zachodniej. Centrum myśli politycznej opartej na idei wypraw krzyżowych i hiszpańskiej rekonkwisty), po śmierci męża objęła rządy i pełniła je z rozwagą. Zaprowadziła w państwie pokój. Margrabina Matylda-kobieta która odegrała ważną rolę w czasie sporu między Grzegorzem VII a Henrykiem IV. Matylda stała wiernie po stronie papieża wspomagając go w walce i nieraz sama stając na czele oddziałów. Całe swoje życie poświęca walce o los chrześcijaństwa.


Podsumowanie

Rola kobiety nigdy nie była tak duża i znacząca jak w średniowieczu. W okresie tym była właśnie kobietą-kochaną i wielbioną za swoją kobiecość. Jednocześnie często sprawowała władzę, pracowała i stała na równi z mężczyzną. Późniejsze epoki to pod względem równouprawnienia zacofanie i ciemnota. Średniowiecze to Złoty Wiek w kontaktach między kobietą a mężczyzną.