Treść zadania

Najlepsze rozwiązanie

• 

  0 0

  ewa36 17.1.2011 (17:47)

  Odkrycie gór w kulturze polskiej łączy się również z zaistnieniem znanego w innych kulturach religijnego doświadczenia przestrzeni. Góra zawsze była miejscem świętym, gdzie łatwiej było można nawiązać kontakt z bóstwem(mówiłem o tym we wstępie).
  Tak traktowany jest krymski szczyt „Czatyrdah” z sonetów Mickiewicza.
  Mirza, człowiek który inaczej niż ludzie zachodu odczuwa przestrzeń, którego życie bliższe jest naturze, nazywa ten szczyt „drogmanem stworzenia”, czyli tłumaczem boskich praw.
  Odmienne doświadczenia zdobywa na szczycie Mont Blanc- Kordian. Będąc blisko boga sam czuje się jak Bóg stwórca, potężnieją jego siły. Doświadcza wizji. Odkrywa swoje życiowe powołanie.
  Ilustracją podobnego traktowania przestrzeni gór może być obraz W. Gersona, pt. „Cmentarz w górach”. Z Wiejskiego cmentarza , którego przestrzeń uświęca krzyż wiedzie droga rozpoczynająca się wyłomem w murze ku tatrzańskim szczytom, a stamtąd ku niebu. Góry umieszczone w tle wskazują na sakralny wymiar ludzkiej egzystencji. Artysta tworzy jedność pomiędzy światem żywych, światem umarłych i Bogiem.
  
  W tradycji polskiej nadano Tatrom jeszcze jedno oryginalne znaczenie. Uczyniono z nich symbol narodowy. Stało się to za sprawą S. Staszica, autora rozprawy „O ziemiorództwie Karpatów i innych gór i równin polski”. Uczony ten i pisarz zdobył w 1805 r. Łomnicę, uważaną wówczas za największy szczyt Tatr. Przebiegała tam wówczas granica pomiędzy Galicją a Węgrami. Dla uczonego góra ta stała się osią świata. „Niebo było jasne, a światłość słońca nie olśnęła oczu. Powietrze czyste, dla wzroku łatwiło przezieranie dalekie. Widok niezmierny od północy i południa; od Bałtyckiego Morza aż do Morza Adriatu słupił swoją wielkością zmysły, razem stawał się miłym mojej duszy, gdy mi się w tym samym czasie nasuwała myśl, że te naokoło okiem niezmierzone ziemie są wszystkie siedzibą wielkiego narodu Sławian, którego ogromna rozległość zastanawiając mię często, w rozważaniu przyszłego losu narodów, skazywała w stosunkach politycznych niegdyś wielkie jego przeznaczenia, lecz te zdawały się tak jeszcze oddalać, ginąć w nieprzejrzanej czsów przeszłości; właśnie jak tu stąd niezmierne sławiańskie krainy giną w nieprzejrzałej ziem rozstrzeni”.
  Od tego czasu zaczęto postrzegać tę górę jako centrum polskości.”Wy ogromne grobowiska przeszłych wieków! Wy najtrwalsze pomniki dla wieków przyszłych, w niedostępną wzniesione wysokość, w obłokach utykając wasze szczyty, wy zachowacie niezgubne imię Polaków. Żadnym gwałtem ludzkim niedosiegnione, wy zachowacie ten znak i podacie to wiekom następnym świadectwo, że pierwszy, co na tych waszych wystrychłych stanął rypach, był Polakiem”.
  Inna forma łączenia uczuć patriotycznych z górami wiązała się z mitologizacją góralszczyzny. Dostrzeżono wyjątkowe cechy charakteru górali, bogactwo, oryginalność ich kultury, przywiązanie do wolności. Poszukując narodowego mitu sięgnięto do góralskich opowieści. W wielu mitach cała fabuła koncentruje się na jednej konkretnej osobie(bohaterze), który wyróżnia się niesamowitym życiorysem. Najbardziej znanym jest mit o Janosiku. Według jednej z wersji rodzi się on od razu z uzębioną szczęką. Do 7 roku życia żywi się wyłącznie mlekiem matki. Jako dziecko podejmuje próbę ścięcia w górach ogromnego drzewa. Gdy stwierdza, że ma jeszcze zbyt mało siły , prosi matkę, by przez kolejne 6 lat karmiła go piersią i dopiero wtedy uzyskuje nadludzką moc. Zostaje poddany wielu próbom wytrzymałości na ból przez wiedźmy. Po przejściu ich pomyślnie otrzymuje magiczną koszulę, pas i ciupagę. Karierę zbójnickego króla rozpoczyna zaś od obrabowania swojego ojca. Jest przywódcą najsilniejszej szajki zbójeckiej. Zabiera bogatym, daje biednym. Przyczyną zguby bohatera jest zdrada ukochanej lub przyjaciela. Umiera gwałtowną śmiercią, w młodym wieku. Przed śmiercią żegna się z najbliższymi, a także z górami z którymi ma silne więzi. Umierając szydzi z oprawcy. Taki bohater był rodzajem ideału dla górali, dlatego też wymyślali oni co rusz to nowe historie.
  Starałem się zreferować motyw gór w lit. i malarstwie XIX wieku. Zrobiłem to oczywiście w wyborze. Zgromadzony materiał prowadzi mnie następujących wniosków:
  1) W XIX wieku nastąpiło „prawdziwe” odkrycie gór.
  2) Starłem się w tym „skromnym” ujęciu ukazać bogactwo literackich i malarskich wizerunków gór.
  3) Góry istnieją jako przestrzeń geograficzna, ale także w kulturze jako temat sztuki.

  Dodawanie komentarzy zablokowane - Zgłoś nadużycie